RoHS là gì? Tìm hiểu về RoHs và những quy định liên quan

Trong bối cảnh thế giới ngày càng quan tâm đến bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng, các quy định về hạn chế chất độc hại trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm điện tử trở thành một yếu tố then chốt. Một trong những tiêu chuẩn được áp dụng rộng rãi và có tầm ảnh hưởng lớn nhất hiện nay là RoHS - tiêu chuẩn về Hạn chế Các Chất Nguy Hại. Trong bài viết này, cùng DMT Solar khám phá về nguồn gốc, phạm vi, cũng như tầm quan trọng của RoHS đối với doanh nghiệp, người tiêu dùng và môi trường.

1. Tiêu chuẩn Rohs là gì?

RoHS là viết tắt của Restriction of Hazardous Substances, nghĩa là hạn chế các chất nguy hại. Ngoài ra, còn được gọi là chỉ thị 2002/95/EC, là một chỉ thị của Liên minh Châu Âu nhằm bảo vệ sức khỏe con người và môi trường bằng cách giảm thiểu việc sử dụng một số chất độc hại trong các thiết bị điện và điện tử. 

Tiêu chuẩn RoHS được liên minh châu Âu thông qua vào tháng 2/2003 và chính thức có hiệu lực vào ngày 1/07/2006. Quy định này yêu cầu giới hạn hàm lượng của một số chất độc hại cụ thể, và danh sách các chất này có thể được cập nhật theo thời gian.

2. Những chất độc hại hạn chế theo tiêu chuẩn RoHS mới nhất hiện nay

Theo tiêu chuẩn RoHS, thì có 6 chất cấm đó là: Chì (Pb), Cadmium (Cd), Biphenyls polybrominated (PBB), Crom hóa trị sáu (CrVI), thủy ngân (Hg), ete diphenyl polybrominated (PBDE) cụ thể như sau:

Nhóm chất hạn chế bổ xung (RoHS 2): Đây là các chất hóa dẻo, thường được sử dụng trong nhựa PVC.

3. Tiêu chuẩn RoHS được áp dụng cho nhóm sản phẩm nào?

RoHS áp dụng cho hầu hết các thiết bị điện và điện tử, bao gồm:

• Đồ gia dụng: Tủ lạnh, máy giặt, lò vi sóng, điều hòa, máy hút bụi, lò nướng...
• Thiết bị tin học: Máy tính, điện thoại, máy tính bảng, máy in, máy fax...
• Thiết bị tiêu dùng: Tivi, đầu đĩa, máy ảnh, máy chơi game, radio...
• Thiết bị chiếu sáng: Bóng đèn huỳnh quang, đèn LED, đèn năng lượng mặt trời...
• Công cụ điện: Máy khoan, máy cắt, máy may...
• Đồ chơi và giải trí: Đồ chơi điện tử, đồ chơi trẻ em, điều khiển bằng tay,...
• Thiết bị y tế: Một số thiết bị y tế cũng nằm trong phạm vi áp dụng như máy trợ khí,...

Các sản phẩm khác:

• Phụ kiện: Các phụ kiện đi kèm với thiết bị điện và điện tử như dây cáp, pin,...
• Dây cáp: Các loại dây cáp điện và điện tử.

Lưu ý: Phạm vi áp dụng của RoHS có thể thay đổi theo thời gian và tùy thuộc vào từng quốc gia hoặc khu vực.

RoHS được áp dụng rộng rãi ở các quốc gia thành viên Liên minh Châu Âu và ngày càng được nhiều quốc gia khác trên thế giới chấp nhận.

4. Tại sao tiêu chuẩn RoHS quan trọng?

Trước khi đi sâu tìm hiểu các quy định, cách kiểm tra  cụ thể, chúng ta hãy cùng tìm hiểu tại sao RoHS lại cần thiết?. Các chất độc hại như chì, cadmium, thủy ngân nếu không được kiểm soát sẽ xâm nhập vào môi trường và cơ thể con người qua nhiều con đường khác nhau, gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và hệ sinh thái.

• Tác động đến sức khỏe: Các chất độc hại này có thể gây ra các bệnh về thần kinh, tim mạch, ung thư và các vấn đề về sinh sản, sự phát triển của trẻ nhỏ,....
• Ô nhiễm môi trường: Khi các thiết bị điện tử cũ bị thải bỏ, các chất độc hại sẽ xâm nhập vào đất, nước và không khí, gây ô nhiễm môi trường.

Việc các doanh nghiệp sản xuất tuân thủ tiêu chuẩn RoHS không chỉ giúp bảo vệ sức khỏe con người và môi trường mà còn mang lại nhiều lợi ích khác như:

• Các sản phẩm đạt tiêu chuẩn RoHS thường được nhiều người tiêu dùng ưu tiện lựa chọn hơn từ đó giúp tăng tính cạnh tranh trên thị trường.
• Thể hiện sự quan tâm của doanh nghiệp đến vấn đề sức khoẻ khách hàng và bảo vệ môi trường, điều này giúp nâng cao hỉnh ảnh hương hiệu.
• Hiện nay, nhiều quốc gia và khu vực đã áp dụng các quy định, tiêu chuẩn tương tự RoHS, việc tuân thủ tiêu chuẩn này giúp doanh nghiệp tiếp cận được thị trường lớn hơn.
• Trong dài hạn, việc đầu tư vào công nghệ sạch và tuân thủ RoHS có thể giúp doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất và tăng hiệu quả hoạt động.

5. Các giai đoạn của tiêu chuẩn RoHS

RoHS đã trải qua một số giai đoạn phát triển, mỗi giai đoạn đều mở rộng phạm vi và mức độ nghiêm ngặt của các quy định:

• RoHS 1 (2002/95/EC): Phiên bản đầu tiên, có hiệu lực từ ngày 01/07/2006, tập trung vào việc hạn chế 6 chất nguy hại chính: Chì (Pb), Cadmium (Cd), Thủy ngân (Hg), Crom hóa trị 6 (Cr6+), Polybrominated biphenyls (PBB) và Polybrominated diphenyl ether (PBDE).
• RoHS 2 (2011/65/EU): Phiên bản này mở rộng phạm vi áp dụng, bao gồm cả các linh kiện dự phòng và dây cáp. Ngoài ra, RoHS 2 cũng bổ sung thêm 4 chất phthalate (DEHP, BBP, DBP, DIBP: thường sử dụng làm chất hoá dẻo trong nhựa PVC) vào danh sách các chất bị hạn chế.
• RoHS 3 (2015/863): Phiên bản mới nhất, có hiệu lực từ ngày 22/07/2019, tiếp tục cập nhật danh sách các chất bị hạn chế, làm rõ một số quy định về phạm vi áp dụng, cập nhật phương pháp thử nghiệm và  tăng cường trách nhiệm cho các nhà sản xuất.

RoHS đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và giảm thiểu tác hại từ những thiết bị điện tử. Ngoài ra RoHS, còn có các tiêu chuẩn khác như WEEE (Waste Electrical and Electronic Equipment) về quản lý chất thải điện tử và REACH (Registration, Evaluation, Authorization and Restriction of Chemicals) về đăng ký, đánh giá, cấp phép và hạn chế hóa chất.

Cùng DMT Solar tìm hiểu về sự khác nhau giữa 3 tiêu chuẩn liên quan đến thiết bị điện tử trong phần tiếp theo nhé!

6. Tiêu chuẩn RoHS, WEEE và REACH có liên quan gì với nhau?

RoHS, WEEE và REACH là ba tiêu chuẩn quan trọng của Liên minh Châu Âu (EU) nhằm đảm bảo an toàn cho con người và môi trường, đặc biệt là trong lĩnh vực điện tử và hóa chất. Mặc dù mỗi tiêu chuẩn có mục tiêu riêng, nhưng chúng có mối liên hệ chặt chẽ với nhau và cùng góp phần vào việc xây dựng một hệ thống quản lý chất thải điện tử và hóa chất hiệu quả.

Các tiêu chuẩn RoHS, REACH và WEEE cùng nhau tạo thành một hệ thống quy định toàn diện nhằm bảo vệ sức khỏe con người và môi trường. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn này không chỉ là trách nhiệm của các doanh nghiệp mà còn là một đóng góp quan trọng vào sự phát triển bền vững.

7. Cách thức kiểm tra và cấp chứng nhận RoHS

Để đảm bảo sản phẩm tuân thủ tiêu chuẩn RoHS, các quá trình kiểm tra và cấp chứng nhận sẽ được thực hiện như sau:

Xác định các thành phần: Đầu tiên, các thành phần của sản phẩm sẽ được xác định rõ ràng. Điều này giúp xác định các bộ phận có khả năng chứa các chất bị hạn chế cao nhất.

Lấy mẫu: Các mẫu sẽ được lấy từ những vị trí nghi ngờ có chứa chất độc hại.

Phân tích mẫu: Các mẫu sẽ được đưa vào phòng thí nghiệm để phân tích bằng các phương pháp như:

• Quang phổ huỳnh quang tia X (XRF): Phương pháp này nhanh chóng và không phá hủy mẫu, thường được sử dụng để sàng lọc ban đầu.
• Quang phổ hấp thụ nguyên tử (AAS): Phương pháp này chính xác hơn XRF, nhưng tốn thời gian hơn và yêu cầu chuẩn bị mẫu phức tạp hơn.
• Khối phổ (MS): Phương pháp này có độ nhạy rất cao và có thể xác định được nhiều nguyên tố cùng một lúc.

So sánh kết quả: Kết quả phân tích sẽ được so sánh với các giới hạn cho phép theo quy định của RoHS.

Cấp chứng nhận RoHS: Nếu kết quả kiểm tra cho thấy sản phẩm tuân thủ các yêu cầu của RoHS, cơ quan chứng nhận sẽ cấp chứng nhận RoHS. Chứng nhận này sẽ xác nhận rằng sản phẩm đã được kiểm tra và đáp ứng các tiêu chuẩn về hàm lượng các chất độc hại.

8. Các yêu cầu về tiêu chuẩn RoHS của Việt Nam

Từ ngày 23/9/2011, theo thông tư số 30/2011/TT-BCT có hiệu lực tại Việt nam. Tiêu chuẩn RoHS là một trong những quy định nghiêm ngặt của EU. Có tác động đến hầu hết các doanh nghiệp đã và đang hoạt động tại Việt Nam khi muốn xuất khẩu các mặt hàng liên quan sang thị trường châu Âu. 

Việc trang bị kiến thức, kinh nghiệm đầy đủ về quy định RoHS là điều rất cần thiết đối với tất cả các nhà xuất khẩu Việt Nam. Bởi chúng có tác động đến hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam muốn xuất khẩu các hàng hóa có chứa hóa chất sang thị trường châu Âu.

Những doanh nghiệp sản xuất muốn bán được sản phẩm vào thị trường Châu Âu (EU) thì sản phẩm phải được đăng ký với “RoHS-compliant”.

Không chỉ là xuất khẩu mà khi nhập khẩu những sản phẩm về điện, điện tử cũng phải đạt tiêu chuẩn RoHS. Vì vậy nếu sản phẩm nào không có tiêu chuẩn thì bạn không nên cân nhắc trước khi dùng vì nó có thể đựng chất độc hại. 

Các sản phẩm đèn năng lượng mặt trời, đèn led (thuộc ngành hàng thiết bị chiếu sáng) trên thị trường thường không chứa 6 loại chất độc hại trên nên sẽ đạt tiêu chuẩn RoHS của EU. Còn các dòng đèn truyền thống như đèn huỳnh quang, đèn Compack… luôn có chứa một lượng huỳnh quang nhất định nên rất khó đạt tiêu chuẩn RoHS.

Tóm lại, RoHS là một tiêu chuẩn quan trọng nhằm bảo vệ sức khỏe con người và môi trường. Việc tuân thủ RoHS không chỉ là trách nhiệm của các doanh nghiệp mà còn là trách nhiệm của mỗi người tiêu dùng. Bằng cách lựa chọn các sản phẩm đạt tiêu chuẩn RoHS, chúng ta góp phần xây dựng một môi trường sống lành mạnh hơn cho thế hệ hiện tại và tương lai.

9. Những câu hỏi thường gặp về tiểu chuẩn RoHS

Câu hỏi 1: Đèn năng lượng mặt trời tại DMT Solar có đáp ứng tiêu chuẩn RoHS không?

Câu trả lời là CÓ. Tất cả dòng sản phẩm đèn năng lượng mặt trời được trưng bày tại DMT Solar đều đạt tiêu chuẩn RoHS. Hoàn toàn nói không với các chất độc hại như đèn thông thường là: Chì, Thuỷ ngân,...Vì vậy, quý khách hàng có thể yên tâm sử dụng không sợ gây nguy hiểm đến sức khoẻ và thân thiện với môi trường.

Câu hỏi 2: RoHS có áp dụng cho pin không?

Câu trả lời là CÓ. Pin, đặc biệt là pin sử dụng trong thiết bị điện tử, hoàn toàn nằm trong phạm vi áp dụng của tiêu chuẩn RoHS. Các chất độc hại như chì, cadmium thường được tìm thấy trong pin và việc sử dụng chúng bị hạn chế theo quy định của RoHS.

Câu hỏi 3: Làm thế nào để biết sản phẩm có đạt chuẩn RoHS không?

Để xác định một sản phẩm có đạt chuẩn RoHS hay không, bạn có thể:

• Kiểm tra nhãn sản phẩm: Các sản phẩm tuân thủ RoHS thường có nhãn dán hoặc logo chứng nhận RoHS.
• Yêu cầu chứng nhận: Liên hệ với nhà sản xuất hoặc nhà cung cấp để yêu cầu cung cấp chứng nhận RoHS cho sản phẩm.
• Kiểm tra thông tin trên website: Nhiều nhà sản xuất đăng tải thông tin về chứng nhận RoHS của sản phẩm trên website của họ.
• Kiểm tra độc lập: Nếu bạn có nghi ngờ, bạn có thể gửi sản phẩm đến các phòng thí nghiệm được công nhận để kiểm tra độc lập.

Câu hỏi 4: Tiêu chuẩn RoHS mới nhất là bao nhiêu?

Tiêu chuẩn RoHS mới nhất hiện nay là RoHS 3. RoHS 3 (hoặc Chỉ thị 2015/863) được ban hành vào năm 2015 và có hiệu lực từ ngày 22/7/2019.

-> Bạn đã bao giờ tự hỏi rằng cuộc sống hàng ngày của mình ảnh hưởng đến môi trường như thế nào chưa? Từ việc bật đèn, sử dụng phương tiện giao thông đến việc lựa chọn thực phẩm, tất cả đều để lại khí CO2 (carbon dioxide), hay còn được gọi là dấu chân carbon. Hãy cùng DMT Solar khám phá carbon footprint là gì (hay dấu chân carbon) và làm thế nào để giảm thiểu nó.